Rëndësia e këtij obligimi islam në veçanti theksohet në më se njëqind ajete kur'anore, sepse namazi është vërtetim dhe manifestim i besimit të vërtetë - imanit. Përgatitja për namaz

Për namaz nevoiten disa përgatitje, të cilat përbëhen nga këto kushte: 

1.trupi, petku dhe vendi ku do të falet të jetë i pastër, 
2.të merret abdest (sipas nevojës të lahet, ose nëse kjo nuk është e mundhsme, të merret tejmmum), 
3.të vishet sipas rregullit, 
4.të falet në kohë, 
5.të kthehet kah kibla, 
6.të bëhet nijet. 
Përbërja e namazit 

Namazi përbëhet nga këto pjesë apo rukne: 

1. iftitah - tekbir, tekbiri fillestar (All-llahu ekber), 

2. kijam, qëndrimi në këmbë, 

3. kiraet, lëximi i Kur'anit në namaz, 

4. ruku, përkulja në namaz, 

5. suxhud, lëshimi i fëtyrës përtoke në namaz, 

6. teshehhud, ulja në namaz. 



Falja e namazit

Me të hyrë në namaz, bëjmë nijetin dhe duke i ngritur duart lart, shqiptojmë: 

All-llahu ekber ( All-llahu është më i Madhi), 

(Që do të thotë: i ngre duart nga kjo botë dhe i kthehemi All-llahut, të Vërtetës dhe Madhërisë më të madhe). 

Lidhja e duarve në kijam do të thotë: e lidh zemrën dhe mendimet e mia vetëm për All-llahun xh.sh. 

Në rekatin e parë lexojmë: 

Subhanekell-llahumme ve bi hamdike ve tebarekesmuke ve te'ala xheddukem ve la ilahe gajruke. 

(Që do të thotë: Lavdërimi të qoftë Ty, o Zoti im. Ty të takon çdo falënderim. I lartësuar është emri Yt, e paarritshme është madhëria Jote. Pos Teje s'ka zot tjetër). 

Pastaj lexojmë: 

E'udhu bil-lahi minesh-shejtanir-raxhim 

Bismil-lahir-rahmanir-rahim 

(Që do të thotë: Kërkoj mbështetje te Zoti kundër djallit të mallkuar. Në emër të All-llahut, të Gjithmëshirshmit, Mëshirëplotit). 

El-hamdu lil-lahi rabbil-alemin 
Er-rahmanir-rahim 
Maliki jevmiddin 
Ijjake na'budu ve ijjake neste'in 
Ihdinessiratal-mustekim 
Siratal-ledhine en'amte alejhim 
Gajril-magdubi alejhim veleddal - lin

Që do të thotë: 

Falënderimi i takon All-llahut, Zotit të botërave! 
Mëshiruesit, Mëshirëbërësit 
Sunduesit të ditës së Gjykimit 
Ty të adhurojmë dhe prej Teje ndihmë kërkojmë 
Udhëzona në rrugën e drejtë, 
Në rrugën e atyre ndaj të cilëve ke bekimin, e jo në të atyre që je i hidhëruar, dhe që kanë humbur!Amin 

Pas Fatihasë ( e cila lexohet në secilin rekat), në dy rekatet e para të namazeve farz, e të atyre sunnet në secilin rekat, lexohet nga një sure apo disa ajete. 

Pastaj duke shprehur tekbirin - All-llahu ekber, shkohet në ruku', ku tri herë thuhet: 

Subhane rabbijel-adhim, 

(Lavdërimi të takon Ty, o Zoti im i madh) e pastaj duke u drejtuar thuhet: 

Semi'all-llahu limen hemideh , (E dëgjon All-llahu atë që e falënderon), 

Rabbena lekel-hamd , (Falënderimi të qoftë Ty, o Zoti ynë!). 

Pastaj me tekbir - All-llahu ekber, lëshohet në sexhde, ku në dy sexhde të njëpasnjëshme, të ndara me tekbir, tri herë lexohet: 

Besmelja, 
Fatihaja dhe 
Një sure, një ajet i gjatë ose disa të shkurtër, 
E pastaj në të njëjtën mënyrë kryhet edhe ruku'i dhe sexhdeja. 

Pas sexhdes së rekatit të dytë, në ulje lexojmë Ettehijjatu... 

Nëse namazi është dyrekatësh (sunneti dhe farzi i sabahut, sunneti i akshamit, sunneti i fundit i drekës dhe i jacisë, farzi i xhumasë dhe namazi i bajramit), atëherë pas ettehijjatu lexohen salavatet dhe duatë. 

Pastaj jepet selam, së pari në anën e djathtë, e pastaj në të majtën. 

Nëse namazi është trerekatësh (farzi i akshamit dhe namazi i vitrit), ose prej katër rekatëve (sunneti dhe farzi i drekës, sunneti dhe farzi i ikindisë dhe sunneti dhe farzi i jacisë), atëherë (te farzet e drekës dhe sunneti i xhumasë) pas ettehijjatit, e te sunnetet e (tjera), pas salavateve e duave, falet edhe një rekat, gjegjësisht dy, në të cilët, nëse është farz, lexohet vetëm besmeleja dhe Fatihaja, e nëse është sunnet lexohet besmeleja, Fatihaja dhe një sure, gjegjësisht ca ajete, e pastaj në uljen e fundit (kadil-ahiren) lexohen ettehijjatu, salavatet e duatë dhe jepet selam. 

DHIKRI PAS NAMAZIT

Pasi të jetë falur namazi, është e lavdërueshme të lexohet: salavat, ajetul-kursiji, tesbihët dhe duaja. 

Edhe pse duaja është më mirë të lexohet arabisht, ajo mund të lexohet edhe në gjuhën tonë).

VAXHIBET - OBLIGIMET NË NAMAZ

Në çdo rekat të lexohet Fatiha, 
Në dy rekatet e para të namazeve farz, e në të gjitha rekatet e namazeve tjera, të lexohet një sure ose ca ajete, 
Në sexhde përveç ballit duhet vënë edhe hundën, në mënyrë që të ndjehet fortësia e tokës, 
Në dy rekatet e para të namazeve të natës, të xhumasë e të Bajramit, imami të lexojë Kur'anin në zë, ndërkaq muktediu ta ndjekë duke heshtur, 
Të lexohet ettehijjatu në të dyja uljet, 
Në uljen e parë të namazeve farz si dhe në sunnetet e drekës e të xhumasë pas ettehijjatu të mos lexohen salavatet. 
Në farzin e drekës e të ikindisë imami të lexojë Kur'an në vete, ndërsa muktediu ta ndjekë duke heshtur, 
Në namazin e vitrit, në rekatin e tretë, (pas sures) të merret tekbir dhe të lexohet duaja e kunutit, 
Në namazet e bajramit, në rekatin e parë pas subhanekes, ndërsa në të dytin pas sures, të merren nga tri tekbire (duke i ngritur duart deri te veshët), 
Në fund të namazit të jepet selam. 
KUPTIMI I RUKNEVE TË NAMAZIT

Të gjitha ruknet e namazit - iftitah tekbiri , kijami , kiraeti , ruku'i , suxhudi dhe tesheh - hudi kanë kuptimin dhe arsyen e thellë të tyre . Kijami - qëndrimi dhe kiraeti - leximi në namaz nënkuptojnë qëndrimin para All-llahut , bisedën dhe kontaktin shpirtëror me Krijuesin dhe falënderimin në begatin e Tij të panumëruar . Kijami njëkohësisht na përkujton Ditën e Gjykimit kur njerëzit , duke qëndruar para All-llahut, do të japin llogari për veprat e tyre . 

Ruku'ja - përkulja , nënkupton falenderimin ndaj Krijuesit , për të mirat që i gëzojmë dhe përulshmërin para Madhëris së Tij . Sexhdeja - lëshimi i fytyrës në tokë , është shprehje e thellë e përulshmërisë dhe e nënshtrimit ndaj All-llahut xh.sh. Në sexhde njeriu është më afër All-llahut xh.sh. 

Namazet farz , vaxhib dhe sunnet

Muslimani e ka për detyrë të domosdoshme farz, që gjatë ditës e natës të falë pesë namaze, e që janë : 1. Sabuhu- katër rekate: dy sunnet dhe dy farz, 

2. Dreka - dhjetë rekate : katër sunnet , katër farz dhe dy sunnet të fundit , 3. Ikindia - tetë rekate : katër sunnet dhe katër farz, 

4. Akshami - pesë rekate : tre farz dhe dy sunnet dhe, 

5. Jacija - trembëdhjetë rekate : katër sunnet, katër farz , dy sunnet të fundit dhe tre të vitër namazit . 

Kompensimi dhe shkurtimi i namazit

Farzet e namazeve të lëshuara jemi të detyruar t'i kompensojmë , duke i falur ato . Sunneti i ikindisë dhe i jacisë ndonjëherë mund të mos falet , pra të lihet Nëse jemi udhëtarë - mysafirrë në largësi prej më se 86 km., farzet prej katër rekateve mund t'i shkurtojmë në dy rekate . 

Kuptimi i namazit

Namazi , si edhe çdo dispozitë tjetër islame , ka kuptimin e tij të dyfishtë: ta nxisë njeriun në falënderimin e All-llahut xh.sh dhe në kryerjen e veprave të mira fisnike dhe ta ndalojë nga veprat dhe mendimet e këqija. 

All-llahu xh.sh thotë: 

"Ti lexo atë që po të shpallet nga libri (Kur'ani), fal namazin, vërtet namazi largon nga të shëmtuarat dhe të irituarat, e përmendja e All-llahut është më e madhja (e adhurimeve); 

All-llahu e di ç'punoni ju." (El - Ankebut, 45)

"(Ai ndihmon) Ata të cilët kur Ne u mundësojmë vendosjen në tokë, e falin namazin, japin zeqatin, urdhërojnë për të mirë dhe largojnë prej të keqes. All-llahut i takon përfundimi i çështjeve." (El - Haxhxh, 41)

Muhammedi alejhisselam namazin e ka krahasuar me lumin andaj ka thënë: "Ç'mendoni, sikur ndokush prej jush të kishte një lum para dyerve, e të lahej në të për çdo ditë nga pesë herë...? Kështu ndodh edhe me pesë namazet gjatë ditës e natës. All-llahu me to i shlyen mëkatet e mu'minit".

Njeriu që rregullisht e fal namazin, duke qenë i vetëdijshëm për qëllimin dhe përmbajtjen e tij, patjetër të jetë i pastër shpirtërisht dhe moralisht. Ai që vazhdimisht mendon në Zotin, mendon edhe në veprat e mira e të ndershme. Një njeri i tillë është më tepër qenie shpirtërore sesa fizike. Ai është i zbukuruar me virtytet më të mira. Për të tillët All-llahu xh.sh. thotë: 

"O ti shpirt i bindur plotësisht! 
Kthehu te Zoti yt i vetëkënaqur e i pranuar! 
Hyn në turmën e robërve të Mi! 
Dhe hyn në Xhennetin Tim!" (El Fexhër, 27-30)

Namazi është qetësi shpirtërore. Ndërkaq shpirtërisht i qetë mund të jetë vetëm mu'mini i cili nuk mburret e nuk krenohet me të mirat e kësaj bote, duke e ditur se ato janë mëshirë dhe provë e Zotit. 

Namazi për mu'minin është dritë e cila ia shëndrit rrugët e së vërtetës dhe e shpie në lumturi në të dyja botërat. Ai është dëshmi e besimit të sinqertë dhe e cilësive të larta morale të besimtarit. 

Muhammedi alejhisselam thotë: 

"Gëzimi im më i madh është në namaz". 
"Atë që namazi nuk e largon nga punët e këqija, ai edhe më tepër e largon nga mëshira e Zotit". 

Mospërfillja e namazit

Namazi i disave vetëm nga pamja e jashtme është namaz. Mendimet e tyre rëndom janë të drejtuara në gjëra dhe sende të tjera. Ata konsiderojnë se namazi është vetëm "borxh ndaj All-llahut", të cilin gjithsesi duhet ta paguajnë. Falja e këtillë e namazit është e paqëllimtë dhe e pakuptimtë. Në Kur'an për këtë thuhet: 

"Pra shkatërrim është për ata që falen, të cilët ndaj namazit të tyre janë të pakujdesshëm." (E-Ma'un, 4-5) 

Ndërsa Pejgamberi i All-llahut na e tërheq vërejtjen duke na thënë se prej namazit do të pranohet, aq sa kemi qenë të pranishëm me mend në të 

Lëshimi i namazit

Lëshimi - mosfalja e namazit paraqet mëkat të rëndë dhe mospërkulje ndaj All-llahut xh.sh. Kur'ani këtë e përshkruan me këto fjalë: 

"E pas tyre (të mirëve) erdhën pasardhës të këqij, që e lanë namazin e u dhanë pas kënaqësive (trupore), e më vonë do të hidhen në çdo gjë të keqe (ose në Gaja)." (Merjem, 59)

Duke folur për këtë Pejgamberi alejhisselam ka thënë: "Gjëja e parë për të cilën njeriu do të përgjigjet në ditën e Gjykimit është namazi, e nëse ai është i mirë, të mira do të jenë edhe veprat e tjera, e nëse ai është iI keq, të këqija do të jenë edhe veprat tjera". 

I Dërguari i Zotit po ashtu ka thënë: "Nuk ka fe ai që s'është i besës, as namaz pa pastërti, as fe pa namaz. Namazi për fenë është ajo që për trupin është koka". 

"Ndërmjet njeriut dhe idhujtarisë - shirkut dhe mosbesimit është lëshimi i namazit". 

NAMAZI DHE TË RINJTË

Për fadiletet - vlerat e mëdha të namazit, Muhammedi alejhisselam i ka urdhëruar të gjitha gjeneratat e muslimanëve, deri në Ditën e Gjykimit, që namazin ta konsiderojnë detyrë të vetën parësore dhe t'i mësojnë fëmijët e tyre që nga mosha shtatë vjeqare ta kryejnë rregullisht këtë detyrë të madhe islame, ndaj ka thënë: 

"Urdhëroni fëmijët tuaj të falin namazin kur t'i mbushin shtatë vjet, e kur t'i mbushin dhjetë, atëherë nëse këtë e refuzojnë, bëhuni edhe të ashpër".

Namazi i përbashkët dhe vetëm

Për namazin me xhemat Muhammedi alejhisselam thotë: "se është më i mirë tek All-llahu xh.sh për njëzet e pesë shkallë nga namazi i falur vetmas". 

Namazi në xhemat e zhvillon ndenjën e vëllazërisë, dashurisë dhe afrimit të ndërsjellë. 

Muslimanët duhet të ndjehen si anëtarë të një familje, gjë që më së miri arrihet nëpërmjet namazit të përbashkët. Namazi i përbashkët mund të falet edhe në rrethin familjar, e mund të falin edhe vetëm dy anëtarë, p.sh. burri dhe gruaja etj. 

Namazi i xhumasë është namaz i domosdoshëm javor, i cili falet bashkërisht të premteve në kohën e drekës. Namazin e xhumasë, në vend të drekës mund ta falin edhe gratë. Kjo në veqanti është e preferueshme për shkak të dëgjimit të hutbes dhe përcjelljes së porosive të saj te anëtarët e tjerë të familjes. 

Namazi i xhumasë ka dhjetë rekate: Katër sunnet, dy farz dhe katër sunnet. 

Namazi i xhenazes , i falet muslimanit dhe muslimanes së vdekur. Ai është farzi kifaje, do të thotë, detyrë e përbashkët e të gjithë muslimanëve të xhematit përkatës. 

Namazi Bajramit është vaxhib për meshkujt. Falet dy herë në vit, në Bajramin e Ramazanit dhe në Bajramin e Kurbanit. Ka dy rekate. 

Namazin e xhumasë, të xhumasë dhe të bajramit për borxh e kanë ta falin vetëm, meshkujt. 

Gratë dhe xhemati

Parimisht, të gjitha detyrat islame janë të obliguar t'i kryejnë edhe meshkujt edhe femrat. Kështu edhe gratë mund të shkojnë në xhemat dhe meshkujt nuk kanë të drejtë t'i ndalojnë. Muhammedi alejhisselam thotë: 

"Mos i ndaloni robëreshat e All-llahut të mos shkojnë në xhami". 

Ato nuk mund të hyjnë në xhami dhe të falen vetëm gjatë kohës së hajdit dhe nifasit (menstruacionit dhe lehonisë). 

Higjena e namazit

Higjena e namazit ndahet në fizike dhe shpirtërore. Higjena fizike përbëhet nga larja dhe pastrami I tërë trupit , ose vetëm nga marrja e abdestit - larjes së gojës, hundës, fëtyrës, duarve deri të bërrylat, prekjes së kokës, qafës dhe veshëve (mes'h), larjes së këmbëve deri mbi nyjet. Po nuk ruhet abdesti i mëparshëm, duhet të merret abdest për çdo namaz. 


ABDESI 


Nje nga obligimet e Faljes, per besimtarin eshte abdesi, apo pastrimi i pjesshem. 

Si te marrim abdes? 

Pasi qe te vendosim per te marre abdes themi Bismilahi-Rrahmani-Rrahim. 

Me pas: 

Lajme duart rreth shuplakes tre here duke ferkuar mire deri ne kyçe. 

shperlajme gojen dhe hundet tre here 

pastrojme fytyren gjithashtu tre here (pastrimi te jete i plote, deri poshte gushes) 

pastrojme dy duart gjithashtu deri ne pjesen e siperme te berrylit duke filluar prej te djathtes. 

Te njejten gje bejme dhe me doren e majte 

me dore te lagur lagim pjesen e siperme te kokes . 

me duar te lagura i pastrojme veshet.Pastrimin e vesheve e bejme duke prekur me gishtin tregues brendine e tyre e me te madhin pjesen e jashtme te vesheve. 

Pastaj pastrojme dy kembet deri mbi kyce duke pasur kujdes qe te mos leme asnje pjese pa lagur (fillojme me te djathten dhe me pas te majten). 

Pas larjes themi Elhamdulilah (Falenderimi i qofte Allahut). 

------------------------------------------------------------------------------ 

Uji me te cilin merret abdes (disa sqarime). 

- Duhet te jete i paster. 

- Nuk lejohet qe te merret abdes me uje te ndotur. 

- Nuk lejohet te merret abdes me uje ne te cilin ka pire derri apo kane ndotur kafshet. 

- Uji i detit, liqenit, lumenjve apo vendeve qe uji qarkollon eshte I LEJUAR. 

- Uji eshte i lejuar kur nuk vjen ere (ndotjeje), eshte pa ngjyre (dmth nuk ka pisllek ne te). 

-------------------------------------------------------------------------------- 

Cfare e prish Abdesin? 

- Abdesi prishet kur njeriu fle në gjume. 

- Kryen nevojave personale . 

- Nxjerrja e gazrave. 

- Ngrenia e mishit te deves. 

Me pastrimin e domosdoshëm për namaz nënkuptohet pastrimi i tërë trupit, rrobave dhe vendit ku do të falemi. 

Namazi dhe higjena e përgjithshme është detyrë e domosdoshme fetare e urdhëruar me Kur'an dhe Hadith. All-llahu xh.sh. thotë: 

"Të pyesin ty për menstruacionin (hajdin). Thuaj: "Ajo është gjendje e neveritur, andaj largohuni prej grave gjatë menstruacionit dhe mos iu afroni atyre (për marëdhënie) derisa të pastrohen. E kur të pastrohen, atëherë afrohuni atyre ashtu siç u ka lejuar All-llahu. All-llahu i do ata që pendohen, dhe ata që ruhen prej punëve të ndyta e të neveritshme." (El Bekare, 222) 

Secila dispozitë islame krahas domethënies së saj të jashtme, ka edhe kuptimin dhe përmbajtjen e saj të brendshme. Kështu edhe abdesti, përveq pastërtisë fizike, ka edhe atë morale - shpirtërore. Kjo është larja simbolike nga mëkatet, nga mendimet dhe qëllimet e irituara. Në këtë qëndron kuptimi bazor i tij. All-llahu xh.sh thotë: 

"Mos iu qas asaj për të cilën nuk kë njohuri, pse të dëgjuarit, të pamët dhe zemra, për të gjitha këto ka përgjegjësi." (El -Isra', 36)

Muhammedi alejhisselam thotë: "Sytë bëjnë zina - kurvëri me të parët epshor, veshët me të dëgjuarit, duart me të prekurit, ndërsa këmbët me të ecurit". 

Për këtë shkak Pejgamberi, kur një ashab i tij e luti t'ia lexojë një dua që do të përfshinte çdo gjë, e mori dorën e tij dhe në frymën e ajetit të mësipërm lexoi: "Thuaj: të lutem, o Zot më ruaj nga e keqja e të dëgjuarit tim, nga e keqja e të pamurit tim, nga e keqja e gjuhës sime, nga e keqja e zemrës sime dhe përgjithsisht nga e keqja që rrjedh nga unë". 

Abdesti është akt devotshmërie nëpërmjet të cilit muslimani përgatitet për një akt tjetër më të lartë - namazin, në mënyrë që të dëlirë shpirtin e tij nga të këqijat, dhe kështu i pastruar, me anë të ekstazës shpirtërore, t'i afrohet Krijuesit të vet - All-llahut xh.sh. 

Kuptimi shëndetësor i namazit

Qëllimi parësor i namazit është që ta zhvillojë fuqinë shpirtërore të njeriut. Megjithatë në namaz as trupi nuk është lënë pasdore. Disa lëvizje të namazit, krahas domethënies së tyre shpirtërore, kanë edhe kuptimin e vet fizik. Këto lëvizje, edhe pse simbolike, shpiejnë në forcimit e trupit dhe në krijimin e baraspeshës psiko-fizike. 

Vendet e faljes

Namazi nuk është i lidhur ekzkluzivisht për xhaminë. Muslimani mund të falet kudo: në shtëpi, në livadh, në auto, në aeroplan, në tren, në anije etj. Ndaj, shtëpia e muslimanit njëkohësisht është edhe xhami. 

Qëndrimi ndaj namazit

Qëndrimi I sotëm I muslimanëve ndaj namazit është gati I mjerueshëm. Shumica nuk e përfillin këtë detyrë islame nga përtacia djhe moskujdesi. Një numër falet shumë rralë - vetëm gjatë muajit të Ramazanit dhe bajrameve, ndërsa të tjerët mendojnë se mund t'I afrohen Zotit edhe në mënyra të tjera. 

Shqetësues është edhe fakti se shumë prindër, të cilët përkohësisht ose rregullisht I çojnë fëmijët e tyre në mësim-besimin fetar, vetë ata nuk e falin namazin, po as që I praktikojnë obligimet e tjera islame dhe kështu me shembullin e tyre personal ndikojnë negativisht në familjet e veta, në edukimin dhe sjelljen e tyre. 

Porosia e All-llahut në këtë drejtim është shumë e qartë: 

"Zoti juaj ka thënë: "Më thirrni Mua, Unë ju përgjigjem, e ata që nga mendjemadhësia i shmangen adhurimit ndaj Meje, do të hyjnë të nënçmuar në Xhehennem". (Gafir, 60)
Dhe me të vërtetë nëse njeriu nuk është i gatshëm që gjatë natës dhe ditës t'i sakrifikojë disa çaste në emër të All-llahut xh.sh., kjo atëherë pra është shenjë e sigurtë e mosbesimit - kufrit.
Muhammedi alejhisselam thotë: "Ndërmjet njeriut dhe idhujtarisë - mosbesimit është lëshimi i namazit". 
Namazi në esencë është metodë e edukimit islam, i cili në zemrën e besimtarit mbjell të vërtetën dhe formon ndenjën e kontrollit dhe të pranisë së All-llahut xh.sh../KBI-Bujanoc.com/